Leestijd: 8 minuten
Vanaf 2027 wordt het Digitaal Product Paspoort (DPP) verplicht voor een groot aantal producten in de Europese Unie. Een flinke uitdaging als je fabrikant, distributeur of retailer bent. Maar ook een kans om jouw bedrijf klaar te maken voor de toekomst. Want los van de verplichting kan het DPP jouw bedrijf ook helpen om duurzamer te gaan werken, kosten te besparen en je klanten beter te informeren. Zo bekeken kan het DPP zelfs als marketingtool worden gezien. In deze blog leggen we je uit wat het DPP is, voor wie het relevant is, en hoe slimme technologieën zoals NFC-tags, RFID-chips en QR-codes jou kunnen helpen om aan de nieuwe eisen te voldoen.
Wat is het Digitaal Product Paspoort?
Het Digitaal Product Paspoort, oftewel DPP, is een digitaal document dat informatie bevat over de samenstelling, de herkomst van grondstoffen en materialen, de productie en de manier waarop het product na gebruik kan worden hergebruikt of gerecycled. Net zoals jij je met je eigen paspoort kunt identificeren, krijgt elk product straks ook een uniek DPP. En net als de stempels die laten zien op welke bijzondere plekken jij geweest bent, zal het DPP het mogelijk maken om de gehele levenscyclus van een product te volgen. Door het scannen van een unieke identificatiecode krijgen consumenten, ketenpartners en andere belanghebbenden toegang tot deze productinformatie. Door gebruik van blockchain technologie wordt de informatie zo opgeslagen dat het niet manipuleerbaar is. Dat verhoogt de transparantie en dus het vertrouwen.
Waarom zou je een DPP invoeren?
Heel eerlijk, voor bepaalde productgroepen wordt het gewoon een verplichting. Voldoe je niet aan de regels, dan krijg je uiteindelijk een boete en misschien ook reputatieschade. En dat wil natuurlijk niemand. Maar het DPP komt er niet voor niets. De doelen die eraan ten grondslag liggen, zijn ook voor jouw bedrijf belangrijk en waardevol:
1. Transparantie vergroten
2. Circulariteit stimuleren
3. Reparatie, hergebruik en recycling makkelijker maken
4. Afhankelijkheid van kritieke grondstoffen uit andere landen verminderen
Met een DPP maak je de hele levenscyclus van producten en productieketens inzichtelijk. Het geeft antwoord op vragen als ‘Waar komt het product vandaan?’, ‘Wat zit erin?’ en ‘Hoe kan het gerecycled worden?’.
Het paspoort stimuleert bedrijven om duurzamere materialen te gebruiken en efficiënter te produceren. Maar ook wordt het eenvoudiger om producten en onderdelen van producten te repareren, hergebruiken of recyclen.
Consumenten en bedrijven krijgen inzicht in de duurzaamheid, herkomst en kwaliteit van producten. Dit maakt bewuste keuzes makkelijker. Het draagt allemaal bij aan een groenere, duurzamere toekomst.
Een voorbeeld
Een laptop bijvoorbeeld heeft niet alleen een aanzienlijke impact op het milieu, maar bevat ook veel kostbare en schaarse materialen. Een DPP is dan essentieel voor het terugwinnen van deze materialen en versnelt de overgang naar een circulaire economie. Misschien lever jij jouw drie jaar oude MacBook wel in als jij de voordelen van de nieuwste versie ontdekt op het jaarlijkse Apple Event. Dan is het cruciaal dat het DPP informatie verstrekt die refurbishers helpt bij het beoordelen, waar nodig repareren en opnieuw op de markt brengen van jouw oude MacBook.
Voor wie is het DPP relevant of verplicht?
Als je actief bent in een van de volgende productcategorieën:
• textiel en schoenen
• elektrische en elektronische apparaten, van wasmachines tot smartphones
• batterijen en accu’s groter dan 2 kWh, bijvoorbeeld voor elektrische voertuigen
• ijzer- en staalproducten
• kunststoffen
Voor deze producten wordt het DPP vanaf 2027 verplicht. Een logisch begin, want dit zijn producten die veel hulpbronnen gebruiken en waarvan het potentieel voor circulariteit groot is. Andere productcategorieën volgen later (naar verwachting uiterlijk in 2030), zoals meubels, chemische producten en bouwmaterialen. Uiteindelijk zal het DPP verplicht worden voor alle producten die op de Europese markt verhandeld worden, behalve voor voedsel en farmaceutische producten.
Wat is het verschil tussen een digitaal productpaspoort en een EPD?
Een EPD, oftewel een Environmental Product Declaration, is een officieel en door een onafhankelijke partij geverifieerd document dat meetbare milieugegevens geeft over een product, zoals energiegebruik en CO2-uitstoot. Het laat zien wat de milieueffecten zijn tijdens de hele levensduur van het product. Het doel is om eerlijk en duidelijk producten binnen dezelfde groep te vergelijken, zonder gevoelige bedrijfsinformatie te delen. EPD’s bestaan al sinds de jaren 90 en worden vooral gebruikt in de bouwsector om milieuprestaties zichtbaar en vergelijkbaar te maken. Daar worden ze bijvoorbeeld toegepast om te voldoen aan steeds strengere bouwvoorschriften. In tegenstelling tot een DPP, dat veel meer informatie bevat over duurzaamheid, herkomst en recycling, gaat een EPD alleen over de milieuprestaties. Het is vooral een handig middel voor bedrijven en klanten om duurzame keuzes te maken.
| Environmental Product Declaration of EPD | Digital Product Passport of DPP |
|---|---|
| vooral bouwsector | verschillende productcategorieën (gefaseerd) |
| milieuprestaties | veel meer informatie, ook over duurzaamheid, herkomst en recycling |
| sinds de jaren 90 | eerste pilots in 2022 |
| gestandaardiseerd en geverifieerd document | interactief digitaal dossier |
| meestal niet wettelijk verplicht | wordt verplicht vanaf 2027 |
| wereldwijd gebruikt | gericht op de Europese markt |
| geen bedrijfsgevoelige informatie | leveranciersinformatie of productieprocessen* |
* Deze informatie kan worden afgeschermd, zodat alleen bevoegde partijen of ketenpartners toegang krijgen tot gevoelige data, terwijl consumenten vooral basisinformatie zien
Europese regelgeving rondom het DPP
Het DPP is een initiatief van de Europese Commissie. Het vormt een belangrijk onderdeel van de Europese Green Deal dat als doel heeft om een circulaire economie te realiseren in 2050. Het DPP is wettelijk verankerd in de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR). De ESPR is op 18 juli 2024 in werking getreden en biedt een kader voor de implementatie van het DPP per productcategorie en sector. De regelgeving bevindt zich nu nog in de ontwikkelingsfase. Naar verwachting komt de definitieve goedkeuring in de loop van dit jaar. Daarna kan de verplichte invoering van start gaan. In Nederland is een nationaal programma opgezet onder leiding van het Centre of Excellence for Digital Product Passports (CoE-DPP) om bedrijven te ondersteunen bij de implementatie.
Hoe ziet een DPP eruit?
De achterkant: een database om alle productgegevens te beheren
Het begint natuurlijk met het verzamelen van gedetailleerde gegevens over je producten. Veel van deze data is waarschijnlijk al beschikbaar, bijvoorbeeld in een onderhoudslogboek, een ERP-systeem of een product information management- oftewel PIM-systeem. En waarschijnlijk zijn er ook externe bronnen, waar je naar kunt verwijzen.
Het DPP moet inzicht geven in de volledige levenscyclus van het product. Van de herkomst van grondstoffen en productieprocessen tot transport, onderhoud, reparaties en recyclebaarheid.
- basisgegevens:
naam, merk, model, batch-nummer, productiedatum en garantie - materiaalgegevens:
inzicht in de samenstelling van een product, inclusief de gebruikte materialen, chemische stoffen en componenten, en wie zijn de leveranciers - eigendomsgegevens:
wie bezit het product nu en wie heeft het eerder gehad - reparatiegegevens:
hoe gemakkelijk is het product te repareren en wat is er al eens gerepareerd - duurzaamheidsgegevens:
CO2-uitstoot tijdens de productie en het transport, en de impact op het milieu tijdens het gebruik
Uiteindelijk wil je dat al deze gegevens voor elk product te raadplegen zijn, ook voor consumenten en externe partijen. Heb je maar een paar producten, dan volstaat het misschien om per product een landingspagina op je website aan te maken. Gaat het om een groot aantal producten? Dan wil je misschien gebruik maken van een platform dat speciaal ontwikkeld is voor jouw branche. In beide gevallen zul je iets moeten doen om je fysieke product te koppelen aan de verzamelde informatie.
De voorkant: data toegankelijk maken via QR-code, RFID-chip of NFC-tag
Om al die informatie zichtbaar te maken voor iedereen, zul je deze digitale gegevens moeten koppelen aan je fysieke product. Door een zichtbare QR-code of juist een NFC-tag of RFID-chip in het product zelf, maak je het met één simpele scan mogelijk om direct inzicht te geven in de volledige levenscyclus van een product. De QR-code of chip stuurt je door naar de website of database waarin alle informatie over het product verzameld is. Heel laagdrempelig voor consumenten, want die hoeven het product alleen maar te scannen met hun telefoon.
Bij kleding wordt er vaak een kaartje aangehangen met informatie over hoe je je nieuwe hardloopshirt het beste kunt wassen en wat de eigenschappen van het materiaal zijn. Bijvoorbeeld ademend, absorberend en geurafstotend. Op zo’n kaartje kun je als kledingfabrikant eenvoudig een sticker met een QR-code plakken. Of de QR-code direct mee drukken op het kaartje. Even scannen met je telefoon en het DPP komt al in beeld.
Bij een elektrische tandenborstel wordt het al wat ingewikkelder. Natuurlijk kun je een QR-code op de verpakking zetten, maar de meeste mensen bewaren die niet tot het moment dat ze hem omruilen voor een nieuwer exemplaar. In die gevallen kun je een NFC-tag of RFID-chip opnemen in het product zelf of er een sticker op plakken met een chip erin. Een smart label dus. De consument kan bij aanschaf dan de QR-code op de verpakking scannen. Alle latere gebruikers kunnen het product zelf scannen om toegang te krijgen tot het DPP.
Het DPP biedt ook kansen voor bedrijven
Begin nu al met het DPP en wacht niet tot 2027
Door nu al aan de slag te gaan met het DPP laat je zien dat je innovatief en toekomstgericht bent. Dat versterkt je marktpositie en als je koploper bent op dit gebied kan dat ook een positief effect hebben op je imago. Daarnaast helpt het invoeren van DPP’s om bedrijfsprocessen, zoals productinformatiebeheer of het bijhouden van reparatiegeschiedenis, te stroomlijnen. In combinatie met bredere supply chain management-principes – waarin gedeelde informatie centraal staat – draagt het DPP bij aan meer transparantie, efficiëntie en duurzaamheid binnen de keten. Dat kan vervolgens weer resulteren in kostenbesparingen en een verbeterde klantenservice. Win-win.
Beter voorbereid op nieuwe wetgeving en richtlijnen voor het DPP
Natuurlijk brengt de invoering van het DPP veel administratief werk met zich mee. Maar het biedt ook kansen om transparanter te opereren en bij te dragen aan een meer circulaire economie. Als je als bedrijf gaat verduurzamen om te voldoen aan de nieuwe DPP-regelgeving ben je automatisch ook beter voorbereid op andere duurzaamheidswetgeving en -richtlijnen, zoals Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en het Circular Economy Action Plan (CEAP).
DPP als marketingtool
Het DPP kun je ook inzetten als marketingtool. Want als het DPP mensen informeert over jouw producten, dan kun je dat maar het beste direct goed doen. Door de informatie op een boeiende en visueel aantrekkelijke manier vorm te geven, bied je consumenten een bijzondere ervaring. De kans is dan groot dat ze een positief gevoel krijgen bij jouw merk.
Daarnaast leeft duurzaamheid steeds meer onder consumenten, blijkt uit het onderzoek 2024 Voice of the Consumer. Hierin geeft 85% van de respondenten aan ‘dagelijks de verstorende effecten van klimaatverandering te ervaren’. Volgens PwC-consultant Maria Blom wil ‘bijna de helft - 46% - duurzamere producten kopen, ook als die iets duurder zijn.’
Hoe DCP je kan helpen met het DPP
DCP of DPP - het is maar één letter verschil. Toeval natuurlijk, maar DCP kan je wel degelijk helpen bij het ontsluiten van jouw informatie over je producten, zodat jij kunt voldoen aan de DPP-regelgeving. Wij hebben namelijk al 22 jaar ervaring in slimme technologieën, zoals RFID, NFC en QR-codes. In onze webshop vind je alle nodige hardware, zoals readers, scanners, handheld computers en smart labelprinters. Maar we programmeren ook smart labels en kunnen met je meedenken over hoe je die zo slim mogelijk koppelt aan een database.